انفجار در سیکل تبرید | چرا سیکل های تبرید منفجر می‌شوند؟

اثر دیزل چیست؟

      اثر دیزل پدیده‌ای است که در سیستم‌های تبرید رخ می‌دهد و زمانی اتفاق می‌افتد که روغن کمپرسور با مبرد اشتعال‌پذیر ترکیب شده و تحت فشار و دمای بالا قرار می‌گیرد. این ترکیب می‌تواند منجر به احتراق ناگهانی و انفجار شود. این پدیده به دلیل شباهت به فرآیند احتراق در موتورهای دیزل، به نام "اثر دیزل" شناخته می‌شود.

        در یک موتور گازوییل سوز( موتور دیزل) شمع برای جرقه زدن و ایجاد انفجار وجود ندارد. در این موتور ها سوخت و هوا وارد محفظه سیلندر شده و فشرده می‌شوند. موتور دیزل، گازوییل و هوا را تا حدی فشرده می‌کند که هوای فشرده به بالاتر از دمای خود اشتعالی گازوییل برسد. این انفجار موجب راندن پیستون به پایین و حرکت میل لنگ موتور می‌شود. مشابه هر فرایند احتراق دیگر، این احتراق نیز نیاز به سه عامل اصلی دارد:

        در یک سیستم برودتی ما معمولا به جز هوا دو عامل دیگر را داریم. در سیستم هایی با گاز های اشتعال پذیر، گاز مبرد به عنوان سوخت و گرمایش ناشی از فشرده سازی به عنوان منبع گرمایی.

        در عمده سیستم های تبرید برای عملکرد صحیح کمپرسور، روغن برودتی استفاده می‌شود. روغن برودتی مورد استفاده در سیستم های تبرید در دماهای بالا خود به خود مشتعل می‌شود. به طور مثال نقطه اشتعال روغن معدنی 4gs در دمای 179 درجه سانتی گراد است. رسیدن روغن برودتی به این دما در سیستم های تهویه مطبوع بعید است. باید توجه کرد که دمای خود اشتعالی از دمای اشتعال بسیار بالاتر است.

در دستگاه های تهویه مطبوع و سیستم های تبریدی جدید، هر روز استفاده بیشتری از مبرد های اشتعال پذیر مثل پروپان و ایزوبوتان و یا مبرد های کمتر اشتعال پذیر مانند گاز R32 بیشتر می‌شود. هیگاشی در مقاله ای(http://dx.doi.org/doi: 10.1016/j.ijrefrig.2017.01.003) نشان می‌دهند حتی مبرد هایی مانند گاز 22 نیز در جوار روغن و هوا می‌توانند مشتعل شوند.

با توجه به این موارد و مسائل مطرح شده، برای جلوگیری از این اتفاق چه باید کرد؟

• وکیوم مناسب: سیستم هایی که به طور کافی و به درستی وکیوم شوند، و هوا و اکسیژن مخلوط با روغن برودتی کمتر از 3 درصد در سیستم باشد، شانس انفجار کمتری دارند. احتمالا به همین دلیل است که در کشور های کمتر توسعه یافته که تکنسین های تبرید آموزش درست ندیده اند، انفجار در سیستم های تبرید بیشتر رخ می‌دهد.
• استفاده از پرشر سوییج مناسب: استفاده ازپرشر سوییچ مناسب در سیستم های تبرید، به کنترل بهتر فشار سیکل و ایمنی بیشتر کمک ویژه ای میکند. استفاده از پرشر سوییچ فشار پایین یا لوپرشر سوییچ باعث جلوگیری از کارکرد سیستم در شرایط خلا شده و از هوا کشیدن سیستم و ورود هوا و اکسیژن به داخل سیکل جلوگیری می‌کند. پرشر سوییچ های فشار بالا یا های پرشر سوییچ ها هم به کاهش احتمال رسیدن فشار سیستم به حدود فشار خطرناک و محدوده احتارق کمک می‌کند.
• استفاده از محافظ های اورلد یا اضافه بار: با استفاده مناسب از محافظ های اولد یا اضافه بار می‌توان از رسیدن سیستم به محدوده دماهای بالا و خطرناک برای احتراق جلوگیری کرد.
• کار با مبرد های اشتعال پذیر: در مورد مبرد هیا اشتعال پذیر باید توجه داشت که خطر احتراق این مبرد ها در تعمیر و نگهداری وجود دارد. در هنگام کار با این مبرد ها باید به حمل، نگهداری کپسول مبرد، تعمیرات سیستم، پمپ دان و ... توجه ویژه داشت. پرج کردن گاز خنثی مانند نیتروژن و اطمینان از خالی بودن تمام سیکل از مبرد، یک اقدام حیاتی و پیش گیرانه در مورد کار با مبرد های اشتعال پذیر است.
• توجه ویژه هنگام پمپ دان: در هنگام پمپ دان سیستم به خصوص در سیستم هایی که اورشارژ شده اند و یا از کندانسور های میکروچنل استفاده کرده اند، باید توجه داشت که فشار و دمای بالا ممکن از موجب انفجار سیستم شوند. توجه به فشار و دمای سیستم در هنگام پمپ دان اهمیت دو چندان دارد.
• ریکاوری مبرد های اشتعال پذیر : در هنگام ریکاوری مبرد های اشتعال پذریر توجه کنید که حتما و حتما باید از دستگاه های ریکاوری مخصوص این نوع از مبرد ها استفاده کنید.

در نهایت

• چشم ها و حواس باید تماما معطوف به کار باشد.
• قبل از ریکاوری و پمپ دان سیستم باید تمام جوانب را سنجید
• هنگام جوشکاری برای جلوگیری از تماس مبرد و اکسیژن با سرپیک جوشکاری، پرج نیتروژن را انجام دهید.
• از لوازم حفاظت فردی استفاده کرده و ایمنی در تاسیسات را جدی بگیرید.
• به کارکنان و تکنسین ها اموزش های مربوطه را بدهید.
• سیستم های اطفا حریق را در نزدیکی محل کار نگه دارید.